return

Gemeenschap

Afgelopen zaterdag komt het licht langs. Op de dag voor de orthodoxe pasen wordt vanuit de Heilig Grafkerk in Jeruzalem de vlam die de opstanding van Jezus symboliseert, verspreid over de wereld. Er gaan een aantal waarschijnlijk goeddeels lege vliegtuigen met de vlam naar landen met veel orthodoxe gelovigen. Ook bij ons thuis komt de toorts, vastgehouden door syrisch-orthodoxe handen, feestelijk met muziek binnen. Hoe dicht kun je elkaar naderen bij het overdragen van het vuur? De traditie biedt verbondenheid in een gespleten tijd. De buren geven ons een kruis met kaarsje als gift, naast een stuk gezegend brood.

Onwillekeurig denk je aan eerdere uitgaansverboden door Israel opgelegd, in ons geval in de tijd van de tweede intifada in 2002-3. Bij sommige uitgaansverboden toen was de angst voelbaar. Ik herinner me in de lente van 2002 dat mijn been zo geconditioneerd was dat het bijna verlamd raakte wanneer ik de tuin uitliep naar gevaarlijk terrein, want er waren scherpschutters op omliggende daken. Nu is er niet meer die directe angst, hoogstens een vage angst dat er een kans is dat je door onvoorzichtig gedrag besmet kunt raken. En de angst werk te verliezen hetgeen zeker in een stad als Bethlehem waar zo'n 60% van de bevolking van toerisme afhankelijk is, een direct voelbaar gegeven is. En er is de zorg om degenen die van zorg afhankelijk zijn.

De 'vijand' is inderdaad niet zichtbaar. Je kunt relaxed over straat lopen. Ik hoor van een Israeli die zei dat ze nu begreep wat een uitgaansverbod betekende. Maar ik denk dat dit vooral een goed bedoelde poging is tot empathie, want een militair uitgaansverbod is niet hetzelfde als een lockdown. En checkpoints tussen steden is niet hetzelfde als een militair beleg zoals in het geval van Gaza.

Bij de huidige "checkpoints van de liefde" in en tussen steden en dorpen op de Westoever, opereert de Palestijnse politie meestal heel respectvol. Sommige passanten gedragen zich daarentegen niet; een politieman werd meegesleurd door een autobestuurder die weigerde te stoppen. Hij moest medisch behandeld worden, maar was de volgende dag weer op zijn post om de burgerplicht te vervullen, aldus op Facebook.

Tot nog toe wordt het optreden van de PNA onder de bevolking breed gesteund en geapprecieerd. Palestijnen die terugkeren uit het buitenland en vanwege mogelijk contact met geinfecteerden moeten worden getest, kunnen dat gratis doen. De Palestijnse premier komt zakelijk en to the point over, evenals de minister voor gezondheidszorg. De normaal breed uitgesproken kritiek op de corruptie aan de top en de samenwerking met het Israelisch leger staan nu op de achtergrond. De belangrijkste uitdaging voor de PNA op dit moment is het testen van Palestijnse arbeiders in Israel die vanwege de Ramadan terugkeren naar hun familie. Op het moment komen bijna 80% van de getelde virusbesmettingen op de Westoever binnen via Palestijnen die in Israel werken.

Voor de samenleving is er de uitdaging om de onderlinge solidariteit vast te houden. Op het werk zegt Rania dat het echte virus het gevaar van een verminderde gemeenschapszin is. Wordt de lockdown wel overal gelijkelijk toegepast? Hoe wordt de hulp gedistribueerd? Sommige winkels die heimelijk opengaan worden gefilmd en op Facebook geportretteerd als asociaal. Er vindt ook wel groepsstereotypering plaats, soms jegens mensen uit steden en dorpen waar er meerdere gevallen van virusinfectie zijn, soms jegens groepen zoals arbeiders die uit Israel komen.

Het gemeenschapsgevoel is op bepaalde plaatsen sterker, zoals in de vluchtelingenkampen, maar daar is er weer het probleem van een grotere bevolkingsdichtheid. Het sociale leven ligt goeddeels stil, niet alleen bezoeken aan elkaar, maar natuurlijk ook de hier zeer belangrijke feesten en de huwelijken, de lichtpunten in het bestaan. Ik herinner me van de uitgaansverboden tijdens de tweede Intifada dat huwelijken in Bethlehem zo werden aangekondigd: "Het huwelijk van zo en zo vindt plaats in de kerk drie uur na de opheffing van het uitgaansverbod." Nu is het uitstel wat langer.

Wel wordt er op straat meer gedag gezegd, iedereen groet elkaar, zegt een vriendin. Dat was tamelijk lang geleden ook zo maar tegenwoordig niet meer. Het kost mensen zichtbaar moeite elkaar niet aan te raken, te omhelzen. Sommigen doen het toch, ook buiten de directe familiekring.

We zijn bevoorrecht met een tuin. Ikzelf werk er naast het gewone computer werk een uurtje per dag, in de namiddag wanneer de zon minder strak staat, om het onkruid te wieden. Dat voorkomt dat dat andere gevaar binnenkomt, de slangen en schorpioenen die van hoog gebladerde houden wanneer het warm wordt.

Toine van Teeffelen
21-04-2020

return