Diep ademhalen
Sinds lang niet meer een stevige wandeling gemaakt. Ik ga naar het Soemoed Verhalenhuis om na anderhalve maand de collega's weer te zien en mee te doen aan een kleine publieke aktie. Aan de andere kant van de Muur instrueert een Israelische loudspeaker in het Hebreeuws op militaire toon de bezoekers van het Graf van Rachel om onderling afstand te houden. Bij het Soemoedhuis organiseert het AEI een menselijke cirkel. Dit keer met gepaste afstand tussen de deelnemers, die niet zoals normaal elkaars hand vasthouden. Een paar honderd zijn via livestream op afstand bij het gebeuren aanwezig. De aktie geeft gehoor aan de oproep van paus Franciscus en imam Ahmed al Tayeb van de moskee van Al-Azhar in Kairo om vanwege het coronavirus een wereldgebedsdag te houden.
Onder de aanwezigen zijn de Franciscaanse broeder Rami en de moefti van Bethlehem, sheikh Abdelmajid. De leus in deze tijd van Ramadan: "Samen vasten en bidden we om weerstand te bieden tegen ziekten en onrecht." Een jong meisje in het midden van de cirkel draagt een karton met de tekst. Omgaan met de corona lijkt wel op een verhevigd vasten. Op het moment zijn er weinig virusgevallen op de Westoever en in Gaza, maar met het openen van de samenleving en het minder strikt toepassen van de afstandsregels in Bethlehem zal een tweede virusgolf hier niemand verbazen.
De gebeden zijn in verschillende talen waaronder het Italiaans en het Hindi. We bidden onder meer voor de slachtoffers van de Nakbeh, de vlucht en verdrijving van Palestijnen uit het voormalige Palestina in 1948, welke op 15 mei wordt herdacht.
Hoe schep je in deze situatie verbinding met elkaar en met het verleden? Wanneer de vrouwen van het Bethlehem Soemoed Koor met de mondkapjes half open het vredeslied Ya Rabbi Salameh zingen, moet ik ineens denken aan een definitie van soemoed die ooit eens door een theologische vriendin werd voorgesteld: soemoed is "diep ademhalen." Het gedragen lied golft over de fysieke en symbolische muren heen.
Bij het Soemoedhuis zie je op de achtergrond een wirwar van muren, alsof het een legobouwwerkje is. Achter een muur rijst de moskee van Aida kamp, een van de kampen waar de vluchtelingen van 1948 en hun nazaten wonen.
De Arabische muziek van het koor gaat over in Blowing in the Wind van Bob Dylan, een tijdloos lied, met verzen in het Engels en ook het Arabisch. Het Koor heeft trouwens zelf naast diepe ook lange adem. De vrouwen doen dit nu bijna zo'n 13 jaar, schat ik, op vrijwilligersbasis.
Ooit schreef de Indische schrijfster Arundhati Roy: "Another world is not only possible, she is on her way. On a quiet day I can hear her breathing." Een van de sterkste Muurgraffiti's hier, nu door een laag van nieuwe graffiti overdekt maar toch aanwezig. Kunnen we die nieuwe wereld horen? Aan het eind van de gebeden, toespraken en stiltemomenten, kijkt iemand vrolijk naar boven om een buurvrouw op het balkon na lange tijd weer eens te groeten.
Toine van Teeffelen
12-05-2020