return

CORONAVIRUS IN BETHLEHEM

Thuis zijn we. In Bethlehem is het leven tot stilstand gekomen. Vanwege het corona-virus zijn scholen en universiteiten, kerken en moskeeën, bijna alles gesloten, behalve overheidsinstanties zoals ministeries. Hier en daar vinden ontsmettingswerkzaamheden plaats. Bijna alle momenteel 30+ gevallen op de Westelijke Jordaanoever bevinden zich in het Bethlehem-gebied. De patienten zijn geconcentreerd in drie klinieken of hotels. De Palestijnse minister van Volksgezondheid, die applaus kreeg voor haar tijdige en strikte maatregelen vorige week om het virus enigszins onder controle te krijgen, noemde een van de locaties, een hotel, per ongeluk het Paradise ziekenhuis. Toeristen mogen natuurlijk niet Bethlehem binnen voor twee weken, of liever gezegd: voor onbepaalde tijd. Tussen de drie steden Bethlehem, Beit Sahour en Beit Jala zijn controleposten bemand door de politie van de Palestijnse Autoriteit.

Het doet velen in Bethlehem denken aan de Israëlische uitgaansverboden tijdens de tweede Intifada in 2002-3. Net als toen is de duur onvoorspelbaar. Hoelang blijven de onderwijsinstellingen gesloten? Twee weken, een maand, langer? Als Mary met onze buurvrouw uitgaat om boodschappen te doen, voelt ze een sfeer als van een militaire belegering. Het is triest om Bethlehem zo te zien. Volgens een Facebook-item missen mensen de fawda [chaos] in Bethlehem. De stad is dood. Op de bredere Westelijke Jordaanoever is het leven ook in gebieden die tot nu toe niet zijn getroffen, zoals een stad als Nablous, tot stilstand gekomen. Thuis leest Mary de Bijbel, psalmen.

Op een dag kijken we buiten naar de charanza [zware hagel] en er is zelfs een bericht over sprinkhanen die Haifa zijn binnengekomen. Komen de plagen eraan? Een Facebook-item geeft met een serie beelden aan dat elke maand er een nieuwe plaag arriveert - volgende maand een prehistorisch reptiel. Volgens sommige joden in Israël komen niet de plagen eraan maar is de Messias aanstaande. De Israëlische krant Haaretz biedt een lijst met 15 apocalyptische boeken, nieuw en oud, om te lezen. Aanbevolen literatuur voor wanneer je bent opgesloten. We kijken TV, schakelen tussen CNN, BBC, Nederlandse zenders, Palestine TV, Bethlehem TV/Maan en verschillende Libanese zenders. In Libanon is de regering door de media onder druk gezet om de sluiting van cafés en restaurants te gelasten.

Facebook is hier duidelijk het belangrijkste dialoog-platform. Een paar dagen geleden merkte een arts wrang op dat er momenteel 2 miljoen Palestijnse journalisten op de Westelijke Jordaanoever zijn, elk met hun eigen mening en agenda. Een viruspatient gaf aan dat hij vorige week twijfels had over het beleid van het Palestijns Gezag - zoals velen die in de toeristische sector werken - maar is nu dankbaar dat het Palestijnse Ministerie van Volksgezondheid snel heeft gehandeld.

Als buitenlander ben ik de eerste dagen een paar keer uit geweest. Sommige mensen zien mij, een international of toerist, en gaan half voor de grap snel uit de weg. We horen enkele dagen geleden dat mensen in Ramallah bang waren om taxichauffeurs uit Bethlehem binnen te zien komen. En waarom geen traditionele flauwe grap over de inwoners van Hebron, die vanouds sterke handelsbetrekkingen onderhouden met China? Trump doet ook mee en wil geen Europeanen in de VS. Enzovoorts.

Maar naast een reden om elkaar de schuld te geven, is het coronavirus op de eerste plaats een "gelijkmaker". We zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Het herinnert aan een opmerking van de grote Albert Aghazarian, de voormalige PR-man van de Birzeit University en historicus die onlangs is overleden, dat controleposten onderdrukkingsmachines zijn maar ook als equalizers werken. De professor en de werknemer moeten allemaal in dezelfde rij staan. Nu met het virus bevinden Palestijnen en Israëli's en alle anderen zich ook in dezelfde positie.

Is dat zo? Niet helemaal, al was het maar omdat de zorgstelsels per gebied enorm in capaciteit verschillen. Velen hier maken zich grote zorgen over Gaza. In een gebied van slechts 365 vierkante kilometer wonen 2 miljoen mensen heel dicht op elkaar, in een kooi. Als daar maar één geval zou komen, zijn de gevolgen niet te overzien. De bevolking van Gaza loopt erg veel risico, schrijft een advocaat in Haaretz, met een van de zwakste en meest overbelaste zorgstelsels ter wereld welke zwaar is getroffen door de jarenlange belegering. Volgens alle internationale wetten is Israël de bezettende macht en heeft dus de basis- en eindverantwoordelijkheid voor wat daar gebeurt. Maar natuurlijk dragen Hamas en de Palestijnse Autoriteit ook een grote verantwoordelijkheid.

Jacoub Shaheen, de Bethlehemse winnaar van de Arab Idols-wedstrijd een paar jaar geleden, draagt het lokale politie-uniform en geeft morele steun aan de bevolking hier. Er komen trucks met verzameld voedsel en andere basale benodigdheden van elders in de West Bank. De zanger George Thalgieh plaatst op Facebook een nummer, Minhabbak Ya Bethlehem [We houden van je, Bethlehem]. Yes. Steve Hannah zingt het lied Beit Jala: Hubb w Salam [Beit Jala: liefde en vrede] aan. Beiden gebruiken mooie teksten over het samenleven van moslims en christenen. In een ander genre toont een plaatselijke tekenfilm een komisch gitaarnummer over de corona-verspreiding. Het bevat de zin 'Ze laten ons de Deal of the Century vergeten', verwijzend naar het plan van Trump.

Nou, daar zit iets in. Enkele dagen geleden werd in Beita, een dorp nabij Nablous, een jongere doodgeschoten door het Israëlische leger en werden meer dan 130 mensen gewond door traangas en rubberen kogels. De plaatselijke bevolking wilde voorkomen dat kolonistenjongeren een hoge heuveltop zouden overnemen voor de oprichting van een nieuwe buitenpost onder het mom van een bezoek aan een joodse archeologische vindplaats. Kolonisten worden natuurlijk aangemoedigd door het vooruitzicht in het plan van Trump van de annexatie van grote delen van de Westelijke Jordaanoever en staan klaar om de bekende facts on the ground te creëren. De wereld heeft op het moment immers andere zaken om zich zorgen over te maken.

Toine van Teeffelen
13/3/2020

return