De voortdenderende trein
De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Pompeo, wellicht met het oog op een eigen presidentskandidaatstelling in 2024, bezoekt als eerste Amerikaanse regeringsfunctionaris een Israelische nederzetting. En een kilometer van het Soemoed Verhalenhuis in Noord-Bethlehem waar ik werk zal binnenkort een nieuwe Israelische nederzetting verrijzen, Givat Hamatos, met naar verwachting enkele duizenden inwoners. Voordat Biden president van de Verenigde Staten wordt op 20 januari zal een aanbesteding worden uitgeschreven voor 1257 nieuwe woningen in een gebied in Oost-Jeruzalem dat direct aan de Palestijnse voorwijk Beit Safafa grenst, vlak buiten de Muur rond Bethlehem. Op die manier sluit zich de ring van joodse voorwijken tussen Oost-Jeruzalem en Bethlehem. Volgens de Israelische organisatie Vrede Nu is er dan geen uitzicht meer op een twee statenoplossing omdat er geen stedelijke continuiteit meer is tussen Bethlehem en Arabisch Oost-Jeruzalem.
Enkele dagen geleden kwam een delegatie van voornamelijk Europese consuls ter plekke om hun woordelijke afwijzing kracht bij te zetten. Een passant schold een consul uit als antisemiet. In een nieuw te verschijnen boek van de Nederlandse politicoloog Cas Mudde (bekend als populariseerder van de term "populisme"), geschreven in samenwerking met een Israelische auteur, wordt de kracht van de Israelische kolonisten als 'sociale beweging' geschetst. Die beweging kan zich goed plooien naar zowel demokratische als republikeinse presidenten van de Verenigde Staten. In een artikel in de Israelische krant Haaretz schrijft Mudde dat wanneer Biden straks het Israelisch nederzettingenbeleid gaat bekritiseren (zoals Obama dat eerder deed: verbaal, zonder politieke daadkracht), ook hij mogelijk tot antisemiet zal worden verklaard en de mond zal worden gesnoerd. "Wie [in de VS] er ook aan de macht is, de kolonisten halen er altijd iets uit." "Wat de kolonistenbeweging zo krachtig maakt, is dat ze met iedereen zullen samenwerken, maar alleen loyaal zijn aan hun zaak. In hun opzet is alles wat de kolonisten krijgen eenvoudigweg het rechtzetten van een historisch onrecht, terwijl alles wat hun niet vrijelijk wordt gegeven een verraad is aan het Joodse volk."
Het kolonisatie- en fragmentatieproces in de West Bank is een langzaam maar zeker voortdenderende trein. Ooit stelde in de jaren tachtig een voormalige vice-burgemeester van Jeruzalem, Meron Benvenisti (onlangs overleden), dat het nederzettingenproces 'onomkeerbaar' was waar Israelische organisaties zoals Vrede Nu decennialang bleven zeggen dat het 'vijf voor twaalf' was om de wereld te waarschuwen die de andere kant opkeek.
Hier in Bethlehem herken je het gestage kolonisatie- en fragmentatieproces over die decennia niet alleen aan de huizen en nederzettingenbouw maar ook vaak aan kleine dingen. Ik herinner me het moment dat onze kinderen beneden de 16 jaar ineens een vergunning nodig hadden om de checkpoint door te gaan. Of toen ik niet ver van de nieuwe kolonie Givat Hamatos flarden Hebreeuwse muziek hoorde op een plek waar je dat daarvoor nooit hoorde. Of wanneer je een hike maakt en dan ineens enkele zelfverzekerde jongeren uit de nederzettingen tegenkomt die doen alsof het gebied van hen is en ze voor de duvel niet bang zijn.
Het zijn die menselijke dimensies, niet alleen de nieuwe architectuur en de huizenbouw, die laten zien dat er op de grond een omslag plaatsvindt, hoe een gebied en met name het platteland van de West Bank geleidelijk aan wordt overgenomen en de resterende Palestijnse steden en de directe omgeving worden ingesloten.
Is de situatie hopeloos? Natuurlijk is er de spanning tussen het pessimisme van het verstand en het optimisme van de wil, ook wel hoop genaamd. Maar eigenlijk is ook dat weer niet precies geformuleerd. Zelfs het verstand moet optimistisch zijn want een onmenselijke situatie als nu - apartheidssituatie annex openluchtgevangenis (denk ook aan Gaza) - is op termijn in de huidige 'globale' wereld toch niet houdbaar, zou je denken.
Toine van Teeffelen
19-11-2020
Zie ook: Cas Mudde and Sivan Hirsch-Hoefler, Haaretz, 13/11/2020, 'Why Israel's Settlers Aren't Scared of Joe Biden':
www.haaretz.com/middle-east-news/.premium-should-israel-s-settlers-fear-joe-biden-1.9305130