Trump en Bibi
Netanyahu's nieuwe autobiografie:
hoe viel Trump te benaderen?
In een reactie op de uitslag van de Israëlische verkiezingen van vorige week, waarin nationalistisch extreemrechts zegevierde, verklaarde Haaretz-columnist Gideon Levy (3/11/2022): Israëli's hebben het al jaren over het uitverkoren volk, over de Holocaust waarna alles mag, over de Arabieren die ons in zee willen gooien, over ons recht op het land vanwege de bijbelse verhalen, over de IDF als 's werelds meest morele leger, over David versus Goliath, over Israëlische Arabieren als vijfde colonne, over de hele wereld die tegen ons is en dat iedereen die ons bekritiseert een antisemiet is. Wat dachten we dat er uit dat alles zou voortkomen?
De lijst van Levy bevat beroemde cliché-metaforen en verhalen die Israël door de jaren heen heeft gebruikt, zelfs als onderdeel van zijn regeringsbeleid (hasbara of 'uitleg'). Het deed dit om het Westen (en zichzelf) te overtuigen van de aard van het conflict met de Palestijnen en Arabieren. De 'publieke diplomatie' introduceerde zo een serie bekende slogans, metaforen, vergelijkingen en andere retorische taktieken die sinds lang in internationale media en verschillende historische en fictieve genres circuleren.
Ze bevatten ook citaten die worden toegeschreven aan politieke of militaire leiders, bijvoorbeeld: "Het gaat er niet om wat de goyim zeggen, maar wat de joden doen" (David Ben Gurion); "De Arabieren missen nooit een gelegenheid om een gelegenheid te missen" (Abba Eban); "Er zal vrede komen wanneer de Arabieren meer van hun kinderen houden dan dat ze ons haten" (toegeschreven aan Golda Meir), of Israël als een "villa in de jungle" (Ehud Barak).
Dergelijke zinnen zijn beknopte conflict- of crisisverhalen bedoeld om het publiek te beïnvloeden. Bij het maken van een argumentatief punt, schrijven zulke frasen vaak een heroïsche, praktische of morele prestatie toe aan de Israëlische in-group bovenop diens slachtofferschap. Israël verzet zich tegen de slechtheid, lafheid, domheid en fanatisme van de Arabische of Palestijnse out-group. De doelgroep is niet alleen de eigen Israelische gemeenschap, maar ook het Westen of de internationale wereld die een bondgenootschap met 'de Arabieren' kan sluiten en argumentatief moet worden uitgedaagd.
Ik was een keer aanwezig bij een bijeenkomst van een Nederlandse bezoekersgroep en een Israëlische medische professor, wiens huis een duidelijk zicht had op de Westelijke Muur in Jeruzalem en de Rotskoepel. Het was de tijd van de Tweede Intifada, 2002. Onze gastheer volgde de politieke lijn van Ariel Sharon. Aan het einde van de bijeenkomst vroeg een bezoeker of de gastheer licht aan het einde van de tunnel zag. De professor zei: "Mijnheer, het licht aan het einde van de tunnel is het licht van de trein die ons terug zal brengen naar Auschwitz." De groep die deze vergelijking niet eerder op deze manier had gehoord, zweeg, of beter gezegd moest zwijgen, omdat ze maar al te goed wisten dat de gastheer ook sprak over de betrokkenheid van het Westen of Europa en diens geschiedenis.
Standaardverhalen
De lijst van Gideon Levy, evenals de aan Israëlische leiders toegeschreven citaten en soortgelijke frasen hebben betrekking op standaard conflict- of crisisverhalen die iedereen wel kent. Denk aan: het verhaal van belegerd of omringd worden door vijanden, het verhaal van geen keuze of overleven, het verhaal van velen tegen weinigen, het reddingsverhaal, het verhaal van de slimme en moedige held die de vijand voor de gek houdt, het verhaal van altijd te worden gepest, het verhaal van het handhaven van de hoogste morele normen in een conflict, het verhaal van de vijand die met dubbele tong spreekt. Velen kennen ze van bijvoorbeeld avonturenverhalen voor jongeren en van traditionele westerns.
Dergelijke standaard- of skeletverhalen (Roger C. Schank) kunnen worden gecombineerd tot retorische effect, zoals het verhaal van het handhaven van de hoogste morele normen in een overlevingsstrijd. Israëls 'heldhaftige' verhalen vinden steeds weer nieuwe toepassingen en worden versterkt binnen nieuwe formats en genres. Denk aan de superheldenverhalen van de Mossad in tv-series, films en animaties, waarin de laatste tijd steeds meer vrouwelijke helden te zien zijn en zo een nieuw publiek bereiken.
Zelfs wanneer de clichébeelden opnieuw worden onderhandeld wat betreft relevantie en geschiktheid, kunnen ze subtiel worden versterkt. Palestijnen worden bijvoorbeeld soms de "David" genoemd en Israël de "Goliath", een nieuw cliché naast het oude cliché. Maar door dit te zeggen, wordt in feite het oude beeld van Israël/David en Arabieren/Goliath geactiveerd en kan het dus paradoxaal genoeg versterken, waardoor het een hernieuwd leven krijgt in het collectieve bewustzijn.
Hetzelfde geldt voor het enorm invloedrijke 'no partner for peace'' van Ehud Barak, geïntroduceerd in de loop van de Tweede Intifada in 2000. Het is een Israëlische slogan die zo bekend is geworden, ook door de techniek van alliteratie (partner/peace), dat men moeite heeft te beseffen dat het om een metafoor gaat. Als woordvoerders van de Palestijnse Autoriteit tegenwoordig zeggen dat zij het zijn die geen partner voor vrede hebben, activeren ze de Israëlische slogan, met onbedoeld effect.
Grote - kleine verhalen
De standaardverhalen worden vertrouwd gemaakt door enerzijds grote panoramische conflictverhalen die betrekking hebben op geschiedenis, beschaving of religie, en anderzijds kleine verhalen over conflicten en ruzies bekend uit ieders eigen omgeving.
Sommige leden van de voormalige regering van de Verenigde Staten onder Trump maakten een paar jaar geleden gebruik van het grote verhaal van het bijbelse Israël, ongetwijfeld om de alliantie met de rechtse evangelisten in de VS verder te versterken.
"De mensen van de Verenigde Staten", zei voormalig vice-president Pence tijdens een bezoek aan Israël in 2018, "hebben altijd een speciale genegenheid en bewondering gehad voor het Volk van het Boek. In het verhaal van de Joden hebben we altijd het verhaal van Amerika gezien. Het is het verhaal van de exodus, een reis van vervolging naar vrijheid, een verhaal dat de kracht van het geloof en de belofte van hoop laat zien."
"De allereerste kolonisten van mijn land," zei hij, "zagen zichzelf ook als pelgrims, gestuurd door de Voorzienigheid, om een nieuw Beloofd Land te bouwen. De liederen en verhalen van het volk van Israël waren hun volksliederen, en ze leerden ze trouw aan hun kinderen, en doen dat tot op de dag van vandaag…"
In een interview in Jeruzalem in 2019 vroeg een journalist aan de toenmalige secretaris van Buitenlandse Zaken Pompeo: "Zou het kunnen dat president Trump op dit moment voor een tijd als deze is uitgekozen, om net als koningin Esther, de Joodse gemeenschap te helpen redden van de Iraanse [nucleaire] dreiging?"
"Als christen geloof ik zeker dat dat mogelijk is", zei Pompeo. Hij voegde eraan toe dat hij "ervan overtuigd is dat de Heer hier aan het werk is" wanneer hij de "opmerkelijke geschiedenis van het geloof in deze plaats ziet en het werk dat onze regering heeft gedaan om ervoor te zorgen dat deze democratie in het Midden-Oosten, dat deze Joodse staat, blijft bestaan."
Het zijn de kleine verhalen die het conflict/de crisis tot huiselijke proporties terugbrengen. Het is misschien geen verrassing dat de Israëli's Trump niet benaderden met Bijbelse verhalen, maar eerder met kleine verhalen uit zijn directe omgeving waaronder de sportwereld.
Trump en Bibi
Bibi: Mijn Verhaal
In zijn vorige maand gepubliceerde autobiografie, "Bibi: My Story", staat Netanyahu trots stil bij zijn taal en visuele tactieken in het manipuleren van het denken van Trump. De volgende citaten zijn afkomstig uit de Guardian (14/10/22).
Netanyahu […] zette visuele hulpmiddelen in bij Trump, van wie al vroeg in diens presidentschap bekend was dat hij geen briefing papers las, snel verveeld raakte en de voorkeur gaf aan advies dat was opgesteld in relatie tot zijn eigen belangen. [Netanyahu toonde] een eenvoudige dia voor de president. Het toonde de afstand van Tel Aviv tot de linies van 1967 waartoe de Palestijnen eisten dat we ons terugtrokken. Op de kaart stond de afstand van de Trump Tower tot de George Washington Bridge. De twee afstanden - hemelsbreed iets meer dan zes mijl - waren identiek.
'Mijnheer de president,' zei ik, 'zou u toestaan dat een regime dat u wil vernietigen een staat opricht bij de George Washington Bridge? Natuurlijk niet. Wij ook niet.'
Ron [Derner, de Israëlische ambassadeur in de VS] zocht ook naar een analogie die zou resoneren bij de president: golf. 'Mijnheer de president,' zei hij, 'vrede met de Emiraten is een putt van anderhalve meter [putt is de golfslag die wordt gemaakt om de bal in of nabij het putje te laten rollen]. Vrede met de Saoedi's is een putt van 30 voet. En vrede met de Palestijnen is een putje in een bakstenen muur.'
"De president had het begrepen. Voorlopig hadden we hem zeker naar een betere plek gevoerd."
Nog succesvoller in de omgang met Trump was het standaardverhaal van de dubbele tong. Netanyahu beschrijft hoe hij en [de Amrikaanse ambassadeur in Israel] Friedman erin slaagden om voor Trump een video af te spelen die bedoeld was "zijn denken over Mahmoud Abbas en over" Netanyahu bij te stellen. De tape beeldde de Palestijnse leider af als iemand met een dubbele tong, welke over vrede in het Engels sprak en in het Arabisch terroristen prees.
Netanyahu schrijft: "Ik kon zien dat de video registreerde bij Trump, in ieder geval tijdelijk. 'Wauw,' zei hij. 'Is dat dezelfde man die ik net in Washington heb ontmoet? Hij leek me zo'n aardige, rustige man.'
Volgens de Times of Israel, een centrumrechtse krant, werd deze uitwisseling voor het eerst verhaald in het boek van de Amerikaanse journalist Bob Woodward over de regering-Trump, "Woede" [Rage] geenaamd. Volgens het boek van Woodward geloofde de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson dat een video van Abbas die hem ogenschijnlijk liet zien dat hij opriep tot het vermoorden van kinderen waarschijnlijk nep was, maar Trump bleef overtuigd door de beelden. Er zijn geen video's bekend van Abbas die oproept tot het vermoorden van kinderen, voegt de Times of Israel eraan toe.
Toen Trump de volgende dag in mei 2017 naar Bethlehem afreisde, haalde hij volgens Woodward uit naar de Palestijnse leider en noemde hem een "leugenaar" en "moordenaar".
Toine van Teeffelen
Bethlehem
08-11-2022
https://edition.cnn.com/2019/03/22/politics/mike-pompeo-donald-trump-israel-golan-heights/index.html